Denk eraan dat je stof bent. Een askruisje en vasten (I)

Wat ik me vooral herinner van mijn katholieke opvoeding is carnaval. Niet dat er thuis geen aandacht was voor de betekenis van Kerst, Pasen of de Eerste Heilige Communie, integendeel. Maar carnaval was en is het feest waar mijn ouders naar toe leven en uitbundig vieren. En wij gingen mee.

Met carnaval mag je nog een paar dagen overdadig eten, drinken en feesten voor de vastentijd begint op aswoensdag. En daar stokt mijn katholieke opvoeding. Nooit stopte ik één snoepje in een trommeltje en nimmer sloeg ik wegens de vastentijd een Bossche bol af. En toch. Al vijftien jaar op aswoensdag neem ik me voor toch eens aan de vastenperiode mee te doen. Niet omdat ik mezelf zo katholiek noem, maar omdat bescheidenheid en discipline een hoog goed zijn.

Dit jaar had ik die gedachte eerder dan op aswoensdagmorgen. Ergens in januari, toen iedereen druk was zijn goede nieuwjaarsvoornemens invulling te geven, belde ik mijn goede vriend J. op - een trots katholiek. Zonder aarzelen zei hij: "Ja, ik doe mee."

Tijd voor een grondige preparatie. Eerst op onderzoek uit bij mijn ouders. Zo aan de keukentafel kwamen we te spreken over de vastentraditie. Wat betekent dat nu nog en hoe deden jullie dat vroeger? Uit het katholieke catechismusboekje van mijn moeder, eind jaren '50, duikelden we op:

De eerste dag van de vasten heet Aswoensdag. En daarbij schreef ze in eigen woorden: Jezus heeft veertig dagen en nachten gevast in de woestijn en hij is vijf keer bekoord door de duivel. Maar toen is hij toch weggegaan. Hij durvde niet meer terug te komen.

Daaronder mocht ze tekenen wat zij met de vasten kon doen. Mijn moeder tekende zichzelf met lange vlechten naast een kast vol lekkers. En rechts een tafel met kaarsjes erop. Kaarsjes branden is zo'n ingesleten katholieke traditie die ze op jonge leeftijd blijkbaar al meekreeg. Ook verwees de tafel naar mijn moeders verjaardag: die valt midden in de vastenperiode en daarom kreeg ze op haar verjaardag nooit taart.

All right. Na alle oude gewoontes en tradities uit de familie te hebben opgevist, volgt de ultieme preparatie: met vriend J. onder het genot van bier strakke afspraken maken. En hoe verder we vorderen, hoe meer we weten dat we dit bourgondische avondje gaan missen.

We spreken als volgt af: vanaf aswoensdag tot paaszaterdag vasten we 40 dagen. Volgens goed katholiek gebruik zijn de zondagen vrijgesteld. We roken niet (doen we toch al niet), drinken geen alcohol (geen probleem), scheppen maar één keer op, eten geen vlees, geen tussendoortjes, zoetigheden, bitterballen, taart, luxe belegde broodjes of die extra onweerstaanbare sjieke koffie. Sober is the magic word.

Denk eraan dat je stof bent, staat in het oude boekje van mijn moeder. Het gaat pittig worden, ook al zijn we met z'n twee. Dus: moedig ons aan of nodig me uit voor een borrel, maar dan alleen op zondag.